29.04.1998
На времето, во заедничката татковина, професорите по кривично право од правните факултети секоја година организираа т.н. “интеркатедарски состаноци”: сврзувајќи го корисното со пријатното, се дружевме, читавме реферати, дискутиравме, одевме на излети, а имаше и заеднички свечени вечери. На нив, пак, обично “се евоцираа спомени” од нашето дружење со студентите. На една таква средба во Сплит, за време на заедничката вечера, сега веќе одамна покојниот професор Богдан Златариќ (од Правниот факултет во Загреб), раскажа ваква, вистинита анегдота!
Испрашувам, вели, еден студент, и никако да се решам дали да го пуштам или не: нешто знае, нешто не знае. Конечно, како последна шанса, му давам уште едно прашање: индискреционен деликт! Момчето се фаќа за прашањето како давеник за сламка и се довива како што знае и умее, но тешко му оди. За да му помогнам, велам: оставете ги на страна дефинициите. Можете ли со еден пример да покажете дека знаете за што станува збор. Можам, одговара студентот и, како од топ, надоврзува: тоа е кога јас за вас би изнесувал или пронесувал дека имате љубовница!
Паднавте, колега, му велам: услов за постоење на кривичното дело изнесување лични и семејни прилики е да се работи за нешто што може да ми наштети на честа и угледот. На мои години (професорот имаше едно 65-66 години), со таква изјава вие никако не можете да ми наштетите. Напротив, многу е поверојатно е дека ќе ми го кренете угледот…
Иако никој не поверува дека студентот навистина паднал, зашто одговорот во основата е точен, духовитиот заклучок на професор Златариќ може да важи и за “случајот Глигоров”: ако на човек од 65-66 години не може да му наштети ваква афера, дотолку помалу тоа може да биде кога се работи за некој што наполнил осумдесет! (Дотолку и сум согласен со шармантниот колумнист од ДЕНЕС, кој, зборувајќи за “слабостите на претседателот”, по малу завидливо ги нарекува “импресивни способности”!).
Оваа подробност од законското битие на кривичното дело изнесување лични и семејни прилики (чл. 174 КЗ) ќе можеше да биде разумно објасние зошто г. Глигоров не тужи, ниту пак навестува дека ќе покрене кривично-правна тужба во врска со “гнасните шпекулации” на поединци од македонското политичко подземје (според реал-социјалистичкиот вокабулар на најревносните претседателски бранители): човекот е над сето тоа и не се обѕрнува на озборувањата, па, не сака ни да тужи (исто како Валери Жискар д’Естен, некогашниот претседател на Француската република, кој, иако имаше сто и една причина за тоа, никогаш никого не даде на суд).
Ќе можеше, меѓутоа, да ме послушаа на времето, кога во комисијата за изготвување на македонскиот Кривичен законик се залагав да не се прави разлика помеѓу шефот на државата и обичниот граѓанин по однос на гонењето за овие дела: ако претседателот се чувствува навреден или наклеветан од изјавата на друг, нека повели, па нека тужи (како што тоа во свое време, да наведам еден друг пример во обратна смисла, редовно го правеше генерал Шарл де Гол, исто така француски претседател).
За жал, моите анархо-либерални идеи не поминаа. Надвладеја тие на демократската алтернатива (со благ вкус на “социјализам со човечки лик”) и ние се определивме за солуција, според која, гонењето за кривичните дела клевета, навреда и изнесување лични и семејни прилики, сторени спрема Претседателот на Република Македонија (во врска со вршењето на неговата функција!) се презема по службена должност. Како во Орвеловата “Животинска фарма”: сите животни се еднакви, само некои се поеднакви од другите.
И така, со ваквата регулатива, оние што многу се грижеа за заштитата на честа и угледот на шефот на државата, всушност, повеќе му наштетија одошто му беа од полза на актуелниот претседател. Како што тоа, впрочем, го сторија и неговите интелигентни бранители од органот на ССРНМ. (Убаво велат Турците: “Умен непријател е подобар од глупав пријател!”)
Мене лично не ми се верува дека мојот драг пријател (и некогашен добар студент!), републичкиот јавен обвинител – и неговите хиерархиски подредени – не си ја знаат работата, па тоа е причината зошто не гонат, и покрај повиците од сите страни во таа смисла. Дотолку повеќе што во случајов е сосема ирелевантно дали во пишувањето на печатот има барем ронка вистина или е сето тоа дебела новинарска патка. А службените звања на наводните прељубници јасно зборуваат дека она што (наводно) го сториле има врска со нивната службена работа.
Или, можеби, на јавните обвинители сѐ уште не им е јасно, против кого да го поднесат обвинението: против информаторот од “неформалниот разговор” или против оние што информацијата ја објавија. Против оној што ја запали куќата, или против оној што почна да вика: “Гори, гори, госпоѓице!” (да парафразирам еден неповторливо духовит аналитичар на македонцките премрежиња).
Во секој случај, да не им е човек во кожата ниту на едните (на “офираните”), ниту на другите (на “офирателите”), ниту пак на кутрите гонители ex officio.
###
Сакате да продолжите со читањето на останатите 319 колумни? Обезбедете си примерок
Оваа колумна е само една 319-те издадени во збирката наречена едноставно „Колумни“. Оваа книга како и сите останати во издание на Фондацијата Ѓорѓи Марјановиќ не се продаваат на „традиционален“ начин туку се добиваат како благодарност за вашата донација. Финансиските средства обезбедени од донациите ќе бидат употребени за помош при школување и вработување на деца без родители, што е една од нашите стратешки определби.
Инструкции за нарачување
За да ја добиете оваа книга, кликнете на копчето Донирај во горниот десен агол и во полето за забелешка наведете ја адресата на која сакате да ви биде доставена книгата. Донирајте износ по Ваш избор во Фондот за школување на Фондацијата Ѓорѓи Марјановиќ а ние книгите заедно со автограмот од авторот ќе ги доставиме на Вашата домашна адреса. При нарачката, во полето Белешка за нарачката, задолжително наведете „Колумни“.
Забелешка: Можете да донирате износ по ваш избор но не помал од 1500 ден + поштарина. Поштарината за испорака во Македонија изнесува 130 денари. За испорака надвор од Македонија, ве молиме контактирајте нé претходно.