ЈУ­ГО­НОС­ТАЛ­ГИ­ЈА

01.07.1998

На по­че­то­кот од се­кој час по јо­га, во т.н. пси­хо­мен­тал­на под­го­тов­ка, прак­ти­кан­тот во се­бе си да­ва збор де­ка ќе мис­ли са­мо на она што го пра­ви и не­ма да доз­во­ли ни­ед­на дру­га мис­ла да му го од­вле­че вни­ма­ни­е­то од концен­тра­ци­ја­та врз из­ве­ду­ва­ње­то на веж­би­те.

Мо­јот по­след­ен час по јо­га се сов­пад­на со нат­пре­ва­рот Ју­гос­ла­ви­ја – Хо­лан­ди­ја. Ме­не ма­лу ме ин­те­ре­си­ра “вто­ра­та нај­важ­на ра­бо­та на све­тот”, па не ми пад­на на па­мет по­ра­ди фуд­ба­лот да го жрт­ву­ва­м ча­сот. То­а е ед­но, а со­се­ма дру­го – чо­век да го од­ржи ве­ту­ва­ње­то од по­че­то­кот на ча­сот и да не мис­ли на ниш­то (ос­вен на веж­ба­та што ја из­ве­ду­ва) ко­га, во еден миг, це­ло Таф­та­ли­џе (ка­де што се на­о­ѓа прос­то­рот во кој веж­ба­ме) се кре­на на но­га ис­пуш­тај­ќи ги­гат­ски из­ви­к на ра­дост, за­до­вол­ство, вис­тин­ска сре­ќа очиг­лед­но по­ра­ди го­лот на “на­ши­те”. Ов­де-он­де има­ше и по не­кој ре­вол­вер­ски ис­трел.

Низ свес­та ми прос­тру­и ед­на мис­ла – “ју­го­нос­тал­ги­ја”, заш­то не тре­ба­ше мно­гу за да се разбе­ре при­чи­на­та на на­род­но­то оду­ше­ву­ва­ње. Ча­сот бе­ше при крај, па та­ка од на­ру­ше­на­та концен­тра­ци­ја (се на­де­вам) не­ма­ше го­ле­ма ште­та.

“Ју­го­нос­тал­ги­ја” ми дој­де на па­мет и во врска со еден друг нас­тан: ми­на­ти­от чет­врток, со г. Алек­сан­дар Тор­тев­ски, ка­ко први лу­ѓе на Ли­га­та за де­мок­ра­ти­ја, бев­ме на ТВ ВИС (ако не се ла­жам) во Стру­ми­ца, пак во вре­ме на не­как­ва пла­не­тар­но важ­на фуд­бал­ска сред­ба. Ни ре­ко­а де­ка та­а те­ле­ви­зи­ја би­ла “ко­му­нис­тич­ка”, а бев­ме по­ка­не­ти (ве­ро­јат­но) по­ра­ди ед­нов­ре­ме­ни­от пре­нос од фуд­бал­ско­то првен­ство: та­ка ем ти­е ќе би­да­т “де­мок­ра­ти” (ете, ка­на­т и ли­де­ри на опо­зи­ци­о­ни пар­тии!), ем ни­кој или (по­ра­ди фуд­ба­лот) ре­чи­си ни­кој не­ма да нè гле­да/слу­ша.

Ли­га­та за де­мок­ра­ти­ја очиг­лед­но не е ни­как­ва де­мок­рат­ска ал­тер­на­ти­ва за Ма­ке­до­ни­ја, но ни­е (за ина­ет!) оди­ме се­ко­гаш ко­га ќе нѐ по­ка­на­т во на­деж де­ка не­кој се­пак мо­же­би ќе нѐ гле­да. То­а се на­ши­те “три­би­ни”.

(Па­те­м ре­че­но, за три­би­ни­те, за ос­но­вач­ки­те сос­та­но­ци, за ТВ нас­та­пи­те на не­ко­и дру­ги  де­мок­рат­ски ал­тер­на­ти­ви ре­дов­но се из­вес­ту­ва на МР­ТВ-ата и во ор­га­ни­те на ССР­НМ, што са­мо по се­бе мош­не ре­чо­ви­то збо­ру­ва за нив, но и за ал­тер­на­тив­ни­те де­мок­ра­ти ка­ко так­ви. Нам, во ис­про­ба­ни­от по­ли­тич­ки ма­ни­р на нај­до­бри­от од си­те по­ре­до­ци на све­тот, глав­но не ни се спо­ме­ну­ва ни име­то. Неј­се! Мно­гу не се са­кал­ди­су­ва­ме: важ­но е што де­нес ве­ќе не се ор­га­ни­зи­ра­ат на­уч­ни со­би­ри или де­ба­ти на те­ма “идеј­но-по­ли­тич­ко­то од­не­су­ва­ње на дру­га­рот Еди Кој­си” со во­вед­ни из­ла­га­ња на ви­со­ки фун­кци­о­не­ри на Де­мок­рат­ска­та ал­тер­на­ти­ва. И то­а е нап­ре­док, ќе приз­на­е­те!)

Во раз­го­во­рот ме­не ми се от­ка­чи она за “ко­му­нис­тич­ка­та те­ле­ви­зи­ја”, на што на­ша­та шар­ман­тна во­ди­тел­ка бур­но ре­а­ги­ра­ше во смис­ла: кој ни го ре­кол тоа, ти­е не би­ле ни­как­ва “ко­му­нис­тич­ка те­ле­ви­зи­ја” итн. итн. Уште мо­рав да ѝ се из­ви­ну­вам, а ср­це­то ми се ис­пол­ни со при­јат­но чув­ство: штом лу­ѓе­то го до­жи­ву­ва­ат ка­ко нав­ре­да ква­ли­фи­ка­ти­вот “ко­му­нис­тич­ка те­ле­ви­зи­ја”, на СД­СМ очиг­лед­но му се бли­жи кра­јот.

На вра­ќа­ње за Скоп­је, ме­ѓу­тоа, на па­тот ни ис­трча за­јак, трес­на во пред­ни­от дел од ко­ла­та и ни го дуп­на ла­дил­ни­кот. Мо­ра­ше да зас­та­не­ме на ед­на бен­зин­ска пум­па и да ви­ди­ме што е. По­на­та­му сѐ се од­ви­ва­ше во ду­хот на на­род­на­та из­ре­ка што ја на­у­чив од мо­јот сват: “На ќо­ро­то пи­ле Гос­под му го пра­ви се­да­ло­то!”.

Пр­вин чо­ве­кот од пум­па­та (со уни­кат­но убав дла­бок бас) му го по­ну­ди сво­јот Сит­ро­ен на на­ши­от прид­руж­ник, еден млад ко­ле­га (и рев­но­сен ак­ти­вис­т на Ли­га­та за де­мок­ра­ти­ја). Пре­воз, зна­чи, се нај­де до­де­ка да треп­не­ме. По­те­м мла­ди­от ко­ле­га нѐ им­пре­си­о­ни­ра­ше со сво­е­то поз­на­ва­ње на ко­ли­те: без проб­ле­ми ус­пе­а да го де­мон­ти­ра ла­дил­ни­кот за да го по­не­се­ме и да го попра­ви­ме во Скоп­је. По­те­м дој­до­а 4-5 мла­ди мом­чи­ња ВМРО-ов­чи­ња, па, от­ка­ко ви­до­а де­ка плас­тич­ни­от ла­дил­ни­к е дуп­на­т (и те­че) са­мо на ед­но мес­то, ги за­су­ка­а ра­ка­ви­те, нај­до­а слич­на плас­ти­ка, ја за­па­ли­ја и фа­ти­ја да ка­па­т од не­а врз ош­те­те­но­то мес­то. За де­се­ти­на-пет­на­е­сет ми­ну­ти ош­те­ту­ва­ње­то бе­ше са­ни­ра­но, мла­ди­от ко­ле­га го вра­ти ла­дил­ни­кот на сво­е­то мес­то и ни­е мо­жев­ме да про­дол­жи­ме со па­тот. Мла­ди­те ВМРО-ов­чи­ња не се ни об­ѕр­на­а на из­ра­зи­те на на­ша­та бла­го­дар­ност.

Как­ва врска има ова со нас­ло­вот на ко­лум­на­ва, ќе пра­ша вни­ма­тел­ни­от чи­та­тел. Па са­мо тол­ку што за се­то вре­ме до­де­ка мла­ди­те ма­ке­дон­ски не­о­ро­ман­ти­ча­ри ни го ле­пе­а ла­дил­ни­кот од нив­на­та ко­ла ече­ше нај­ср­це­па­ра­те­лен срп­ски тур­бо-фол­к (во сти­лот “Јед­ва че­кам да ми ум­ре мај­ка… “). И не­кој пак ја спо­ме­на на­род­на­та “ју­го­нос­тал­ги­ја”.

Трет што по­следни­ве де­но­ви го изус­ти тој ис­т збор бе­ше г. Љу­би­ша Ге­ор­ги­ев­ски во раз­го­во­рот на не­го­ва­та оми­ле­на те­ле­ви­зи­ја, ина­ку, соп­стве­нос­т на не­го­ва­та ис­то тол­ку оми­ле­на (опо­зи­ци­о­на?!) Со­ци­ја­лис­тич­ка пар­ти­ја. Спо­ред не­го, “ју­го­нос­тал­ги­ја­та” би­ла, всушност, на­род­на­та нос­тал­ги­ја по цврста­та ра­ка на Св. Јо­сип Пре­за­дол­же­ни­от, по уба­ви­от жи­вот со мал­ку па­ри итн. итн.

Не­ка ми прос­ти Љу­би­ша, но не­ма да се сог­ла­сам, ни со не­го­ва­та де­фи­ни­ци­ја на “ју­го­нос­тал­ги­ја­та”, ни­ту со фа­моз­на­та му иде­ја за по­бе­до­нос­на­та “три­пар­тит­на ко­а­ли­ци­ја” (ВМРО-ДПМ­НЕ, ЛД­П и Ѕин­го­ви­те “со­ци­ја­лис­ти”, се­то то­а гар­ни­ра­но со не­ко­и ма­ли пар­ти­и што мо­же­ле да до­не­са­т зна­чи­те­лен пер­со­на­лен по­тенци­јал).

Иа­ко сум сог­ла­сен со не­го де­ка ко­а­ли­ци­ја­та е “брак од смет­ка”, се­пак, ни во та­ков брак не се вле­гу­ва со се­ко­го. Да пов­то­рам: на по­че­то­кот од плу­ра­лиз­мот не­ко­и “ал­бан­ски ин­те­лек­ту­ал­ци”, пре­ку по­сре­дник, ѝ по­ну­ди­ја на Ли­га­та за де­мок­ра­ти­ја 200.000 ДЕ­М и 300.000 гла­со­ви. На­м очај­но ни тре­ба­а и па­ри и гла­со­ви, но не при­фа­тив­ме. Зна­ев­ме де­ка лу­ѓе­во не ну­да­т тол­ку мно­гу за ба­ди­ја­ла. А мо­жев­ме да ги зе­ме­ме, па по­сле да ре­че­ме: се пиш­ма­нив­ме (па­ри­те и пра­те­ни­ци­те ни ос­та­ну­ва­ат, се раз­би­ра).

Сѐ уш­те не сум го пра­шал г. Тор­тев­ски што мис­ли за го­ле­ма­та иде­ја на Љу­би­ша, но не се сом­не­ва­м ка­ков ќе би­де не­го­ви­от од­го­вор. Впро­чем, ни­е не слу­чај­но сме во ед­на пар­ти­ја.

РЅ à propos ко­ре­ни­те на “ју­го­нос­тал­ги­ја­та”: Има еден ви­ц за Кар­де­љ на та­а те­ма. Во не­го­ви­от ро­ден крај ше­тал еден ден и на­ле­тал на уба­ва ку­ќа, со лук­суз­на ко­ла пред неа, со трак­тор и мно­гу сов­ре­ме­ни пол­јо­дел­ски ма­ши­ни. Фа­тил лаф-му­а­бет со ста­ри­от до­ма­ќин и вед­наш поч­нал со ре­ал-со­ци­ја­лис­тич­ка пар­тис­ка про­па­ган­да. “Гле­даш ста­ри, ка­ко е уба­во кај нас во со­ци­ја­лиз­мот!”. Ста­ри­от пот­врду­вал што пот­врду­вал, но по­стоја­но пов­то­ру­вал: “Во Ав­стро-Ун­га­ри­ја ми бе­ше по­у­ба­во!”. Кар­де­љ се жес­тел, про­тес­ти­рал: “Има­ше ли вак­ва ку­ќа?” (Не­мав!), “Има­ше ли вак­ва ко­ла?” (Не­мав), “Има­ше ли трак­тор?” (Не­мав) …, “Па ка­ко мо­жеш да ка­жеш де­ка во Ав­стро-Ун­га­ри­ја би­ло по­у­ба­во?”. Ста­ри­от се по­че­шал по гла­ва­та и ре­кол: “То­гаш имав осум­на­е­сет го­ди­ни!”. И ме­не сѐ не­ка­ко ми се чи­ни де­ка на­ша­та “ју­го­нос­тал­ги­ја” е по­ве­ќе жал по мла­дос­та одош­то по ква­зи­ко­му­нис­тич­ки­те сел­ски ра­бот­ни зад­ру­ги, УД­БА и Ид­ри­зо­во.  Да ми прос­ти Љу­би­ша.

###

Сакате да продолжите со читањето на останатите 319 колумни? Обезбедете си примерок
Оваа колумна е само една 319-те издадени во збирката наречена едноставно „Колумни“. Оваа книга како и сите останати во издание на Фондацијата Ѓорѓи Марјановиќ не се продаваат на „традиционален“ начин туку се добиваат како благодарност за вашата донација. Финансиските средства обезбедени од донациите ќе бидат употребени за помош при школување и вработување на деца без родители, што е една од нашите стратешки определби.

Инструкции за нарачување

За да ја добиете оваа книга, кликнете на копчето Донирај во горниот десен агол и во полето за забелешка наведете ја адресата на која сакате да ви биде доставена книгата. Донирајте износ по Ваш избор во Фондот за школување на Фондацијата Ѓорѓи Марјановиќ а ние книгите заедно со автограмот од авторот ќе ги доставиме на Вашата домашна адреса. При нарачката, во полето Белешка за нарачката, задолжително наведете „Колумни“.

Забелешка: Можете да донирате износ по ваш избор но не помал од 1500 ден + поштарина. Поштарината за испорака во Македонија изнесува 130 денари. За испорака надвор од Македонија, ве молиме контактирајте нé претходно.